Türk Ticaret Kanunu uyarınca şirketlerinin birleşmeleri, bir şirketin diğerini devralmasıyla ya da yeni bir şirket için bir araya gelmeleri suretiyle mümkün olabilmektedir.
Kanunda düzenlenen birleşme usulünden kısaca bahsetmek gerekirse;
Birleşmeye dahil olan sermaye şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’nun 146. maddesi uyarınca; yazılı olarak birleşme sözleşmesi hazırlamaları, bu sözleşmede de birleşen şirketlerin unvanları, adresleri, birleşmeyle iktisap edilen payların, devralan veya yeni kurulan şirketin bilanço kârına hak kazandığı tarihi ve bu isteme ilişkin bütün özellikleri, gerekirse ayrılma akçeleri, varsa sınırsız sorumlu ortakların isimleri gibi hususları belirtmeleri gerekmektedir.
Ayrıca, birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, Türk Ticaret Kanunu’nun 147. maddesi uyarınca; birlikte veya ayrı ayrı, birleşmeye dair bir rapor hazırlamaları gerekir. Bu raporda; birleşmenin amacı ve sonuçları, birleşme sözleşmesi, şirket paylarının değişim oranı, ayrılma akçesi tutarları, varsa sermaye artırım miktarları, gereğinde ilgili makamlardan alınacak hukuk onayları vs. hususlar belirtilmelidir.
Birleşmeye katılacak şirketlerin her biri, Türk Ticaret Kanunu’nun 149. maddesi uyarınca; merkezleriyle şubelerinde, halka açık anonim şirket ise SPK tarafından öngörülecek yerlerde, genel kurul kararından önceki otuz gün içinde;
ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlüdür.
Öngörülen inceleme süresi tamamlandıktan sonra, belirlenen günde genel kurul toplanır ve şirketlerin yönetim organları, birleşme sözleşesini genel kurula sunar. Birleşme sözleşmeleri, genel kurulda Türk Ticaret Kanunu’nun 151. maddesinde öngörülen nisaplarda oylanmalıdır. Birleşme Sözleşmesi, genel kurulda kabul edilirse bu husus ilgili Ticaret Siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilan olunur.
Türk Ticaret Kanunu, belirli ortak özelliklere sahip sermaye şirketlerinin devralma yoluyla birleşmelerinde usul açısından birtakım kolaylıklar sunmuştur:
Türk Ticaret Kanunu’nun 156/1. maddesine göre, sermaye şirketlerinin birleşmelerinde;
sahipse birleşme kolaylaştırılmış usulde gerçekleşebilir.
Kolaylaştırılmış birleşme usulünde, bu özelliklere sahip şirketlerin;
sahipse birleşme kolaylaştırılmış usulde gerçekleşebilir.
Kolaylaştırılmış birleşme usulünde, bu özelliklere sahip şirketlerin;
zorunlulukları yoktur. Birleşme nedeni ile yapılan sermaye artırımında önceki sermayesinin ödenmiş olma şartı da aranmaz. Bu şirketlerin sadece Türk Ticaret Kanunu’nun 146. maddesi uyarınca; Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, hukuki türleri, merkezleri, ayrılma akçesi, gereğinde sınırlı sorumlu ortakların isimleri düzenlenmiş bir Birleşme Sözleşmeleri hazırlamaları ve birleşmeyi tescil ve ilan etmeleri gerekmektedir. Bu özelliklere sahip şirketler, Kanunun tanıdığı bu hak ile inceleme hakkı tanımadan, inceleme için öngörülen süreyi beklemeden, Birleşme Sözleşmesini genel kurulun onayına sunmadan, daha kolay ve hızlı bir şekilde birleşme işlemlerini yapabilmektedirler.
Türk Ticaret Kanunu’nun 155/2. maddesine göre, sermaye şirketlerinin birleşmelerinde; devralan sermaye şirketi, devrolunan sermaye şirketinin tüm paylarına değil de oy hakkı veren paylarının en az %90’ına sahipse, azınlıkta kalan pay sahipleri için;
halinde de birleşme, kolaylaştırılmış usulde gerçekleşebilir.
Bu şartlara uyan sermaye şirketleri de;
zorunlulukları yoktur. Bu şirketlerin de Türk Ticaret Kanunu’nun 146. maddesi uyarınca; Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, hukuki türleri, merkezleri, ayrılma akçesi, gereğinde sınırlı sorumlu ortakların isimleri düzenlenmiş bir Birleşme Sözleşmeleri hazırlamaları ve 156/1. maddede düzenlenen birleşmeden farklı olarak birleşmenin tescili için Ticaret Siciline yapılan başvurudan 30 gün önce Türk Ticaret Kanunu’nun 149. Maddesinde öngörülen inceleme hakkının sağlanmış olmaları bir gerekmektedir.